روتین صبح
- شستوشو با شوینده ملایم
- استفاده از سرم آنتیاکسیدان (مثل ویتامین C یا کافئین) روی پوست خشک
- مرطوبکننده مناسب دور چشم
- ضدآفتاب طیف گسترده با SPF 30 یا بالاتر (مهمترین مرحله)
<p>شدت هالههای تیره دور چشم معمولاً بر اساس میزان تیرگی و وسعت ناحیه درگیر ارزیابی میشود. در موارد خفیف، تیرگی بسیار جزئی و تنها در نگاه دقیق قابل مشاهده است و معمولاً فقط قسمت پایینی پلک را درگیر میکند. در موارد متوسط، هالههای تیره واضحتر شده و ممکن است بخش پایینی و بالایی پلک را بپوشانند، بهطوریکه حتی با آرایش معمولی هم کاملاً پنهان نمیشوند.</p> <p>در موارد شدید، تیرگی قابل توجه و گسترده است و تا خارج از ناحیه چین زیر چشم امتداد مییابد، بهطوریکه صورت را خسته و بیحال نشان میدهد. مهم است بدانید که شدت هالهها میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مثل خواب ناکافی، استرس، و مواجهه با آفتاب تغییر کند.</p> <p>تشخیص نوع هاله تیره (رنگدانهای، عروقی، ساختاری یا ترکیبی) برای انتخاب بهترین روش درمان ضروری است. متخصص پوست با معاینه بالینی و در برخی موارد با استفاده از تصویربرداری تخصصی، میتواند نوع و شدت مشکل را ارزیابی کند و درمان مناسب را توصیه کند.</p>
هالههای تیره دور چشم یکی از شایعترین دغدغههای زیبایی است که افراد زیادی با آن مواجه میشوند. این تیرگی میتواند علتهای مختلفی داشته باشد، از جمله افزایش رنگدانه پوست (ملانین)، نازک بودن پوست که رگهای خونی زیر آن دیده میشود، فرورفتگی ناحیه زیر چشم، یا ترکیبی از این عوامل. تحقیقات نشان میدهند که این مشکل بیشتر در افراد جوان و خانمها دیده میشود و بر کیفیت زندگی تأثیر میگذارد.
\n\n
درک نوع هاله تیره (رنگدانهای، عروقی، ساختاری یا ترکیبی) برای انتخاب درمان مناسب خیلی مهم است. مطالعات بالینی نشان دادهاند که عوامل ژنتیکی، کمخوابی، حساسیت و مالش مکرر چشمها میتوانند این وضعیت را بدتر کنند. با وجود اینکه این مشکل خطرناک نیست، اما درمان آن به دلیل علل متعدد میتواند چالشبرانگیز باشد.
اگر هر یک از موارد زیر رخ دهد، مراجعه سریع به پزشک توصیه میشود.
هشدار: از ضدآفتابهای فیزیکی (مینرال) استفاده کنید که برای ناحیه حساس دور چشم مناسبترند.
هشدار: ممکن است باعث خشکی و تحریک شوند. با غلظت پایین شروع کرده و بهتدریج استفاده را افزایش دهید.
هشدار: اثر آن موقتی است و نیاز به استفاده منظم دارد.
درمانهای موضعی برای هالههای تیره اگر به درستی انتخاب شوند، معمولاً ایمن هستند، اما ناحیه دور چشم به دلیل نازکی پوست بسیار حساس است. یک بررسی جامع هشدار میدهد که استفاده نادرست از لایهبردارها یا کرمهای قوی میتواند باعث “درماتیت تماسی” و حتی تیرهتر شدن پوست (PIH) شود.
شایعترین عوارض جانبی شامل قرمزی، خشکی، خارش و سوزش خفیف است. برای کاهش این خطرات، متخصصان توصیه میکنند محصولات جدید را ابتدا روی بازو تست کنید (Patch Test) و دفعات مصرف را به تدریج افزایش دهید. استفاده مداوم از مرطوبکننده در کنار درمانهای ضدلک ضروری است.
در مورد روشهای کلینیکی مانند لیزر یا فیلر، خطر عوارض جدیتر مانند آسیب بافتی وجود دارد. تحقیقات جدید تأکید میکنند که این روشها حتماً باید توسط پزشک متخصص و با در نظر گرفتن آناتومی دقیق ناحیه چشم انجام شوند تا از عوارضی مثل ناهنجاریهای پلک جلوگیری شود.
سازمانهای نظارتی از جمله FDA، محدودیتهای سختگیرانهای برای برخی ترکیبات روشنکننده اعمال کردهاند. فروش هیدروکینون با غلظتهای بالای ۲ درصد در بسیاری از کشورها بدون نسخه پزشک ممنوع است، زیرا نگرانیهایی در مورد عوارض طولانیمدت مانند اوکرونوسیس (تیرگی آبی-سیاه پوست) وجود دارد.
همچنین، سازمان غذا و دارو نظارت دقیقی بر لیزرها و دستگاههای مورد استفاده برای دور چشم دارد. طبق دستورالعملهای ایمنی، تنها دستگاههای دارای تأییدیه خاص برای استفاده در ناحیه اطراف چشم (Periocular) مجاز هستند و اپراتور باید آموزشهای ویژه دیده باشد.
بسیاری از خانمها در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش رنگدانهسازی پوست (که اغلب به آن “ماسک بارداری” میگویند)، شاهد تیرهتر شدن هالههای دور چشم خود هستند. مطالعات بالینی نشان میدهند که این تغییرات رنگدانهای در اکثر موارد فیزیولوژیک هستند و ممکن است پس از زایمان بهبود یابند، اما گاهی پایدار میمانند.
در این دوران حساس، استفاده از بسیاری از ترکیبات ضدلک رایج ممنوع است. طبق پایگاه دادههای دارویی (LactMed)، مصرف هیدروکینون به دلیل جذب سیستمیک بالا (حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد) در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود. همچنین استفاده از رتینوئیدها (مانند رتینول) باید به طور کامل قطع شود.
برای کنترل تیرگی در این دوران، استفاده از ترکیبات ایمنتر مانند ویتامین C و ضدآفتابهای مینرال (فیزیکی) بهترین گزینه است. همیشه قبل از شروع هر محصول جدید با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمنی آن برای خود و جنین اطمینان حاصل کنید.
خیر، اگرچه کمخوابی با رنگپریدگی پوست باعث نمایانتر شدن رگهای خونی میشود، اما تنها دلیل نیست. تحقیقات پزشکی نشان میدهند که ژنتیک، افزایش سن، آلرژی، و نازکی پوست نقش مهمتری در ایجاد تیرگی پایدار دارند. در واقع، بسیاری از افراد حتی با خواب کافی هم به دلیل ساختار استخوانی یا رنگدانههای ارثی دچار این مشکل هستند. بنابراین درمان باید بر اساس علت اصلی (عروقی یا رنگدانهای) انتخاب شود، نه فقط تغییر الگوی خواب.
بله، بسیاری از زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش تولید ملانین (ملاسما) دچار تیرگی دور چشم میشوند. مطالعات ایمنی در بارداری نشان میدهند که این تغییرات معمولاً فیزیولوژیک هستند و اغلب پس از زایمان و بازگشت هورمونها به سطح طبیعی، به تدریج محو میشوند. با این حال، استفاده از ضدآفتاب در این دوران برای جلوگیری از ماندگار شدن لکها بسیار حیاتی است. اگر تیرگی بعد از چند ماه باقی ماند، میتوان درمانهای تخصصی را شروع کرد.
ویتامین K و ویتامین C از مؤثرترین ترکیبات برای بهبود تیرگی دور چشم هستند. یک کارآزمایی بالینی ثابت کرده است که پدهای حاوی کافئین و ویتامین K میتوانند به کاهش تیرگی و پف زیر چشم کمک کنند. ویتامین C نیز با خاصیت روشنکنندگی و کلاژنسازی، پوست نازک این ناحیه را تقویت کرده و هالههای قهوهای را کمرنگ میکند. مصرف خوراکی آهن و ویتامین B12 نیز در صورت وجود کمخونی بسیار کمککننده است.
تشخیص این دو نوع برای انتخاب درمان درست ضروری است. کبودی یا تیرگی عروقی معمولاً رنگ بنفش یا آبی دارد و اگر پوست را کمی بکشید، ممکن است رنگ آن تغییر کند یا بدتر شود. در مقابل، هالههای رنگدانهای معمولاً قهوهای هستند و با کشیدن پوست تغییر رنگ نمیدهند. نوع عروقی بیشتر به کافئین و لیزرهای عروقی پاسخ میدهد، در حالی که نوع رنگدانهای نیاز به کرمهای روشنکننده و ضدآفتاب دارد.
خیر، فیلر تنها برای کسانی مناسب است که تیرگی آنها ناشی از گودی یا “ناودان اشکی” (Tear Trough) باشد. تزریق هیالورونیک اسید با پر کردن این گودی، سایهای که باعث دیده شدن تیرگی میشود را از بین میبرد. اما اگر تیرگی شما ناشی از رنگدانه زیاد پوست باشد، فیلر تأثیری روی رنگ پوست نخواهد داشت و حتی ممکن است با ایجاد “اثر تیندال” (Tyndall effect) ناحیه را آبیرنگ نشان دهد.
نوشیدن آب به تنهایی درمان قطعی نیست، اما کمآبی بدن قطعاً ظاهر هالهها را بدتر میکند. وقتی بدن کمآب است، پوست زیر چشم که بسیار نازک است، کدر و فرورفته به نظر میرسد و رگهای تیره زیرین نمایانتر میشوند. مطالعات فیزیولوژی پوست تأیید میکنند که هیدراتاسیون کافی به حفظ حجم و شادابی پوست کمک میکند، اما نمیتواند تیرگیهای ژنتیکی یا رنگدانهای را از بین ببرد.
بله، اما باید با احتیاط و غلظتهای پایین شروع شود. رتینول با تحریک کلاژنسازی، پوست نازک دور چشم را ضخیمتر میکند و باعث میشود رگهای خونی کمتر دیده شوند. تحقیقات پوستی نشان میدهند که رتینوئیدها مؤثرترین ترکیب ضدپیری هستند، اما ممکن است در ابتدا باعث خشکی و قرمزی شوند. بهتر است از محصولات مخصوص دور چشم که حاوی رتینول کپسوله شده و ترکیبات مرطوبکننده هستند استفاده کنید.
لیزر درمانی معمولاً با درد خفیف و قابل تحملی همراه است و از بیحسی موضعی استفاده میشود. بررسیهای سیستماتیک نشان میدهند که لیزرهایی مثل Q-switched برای تیرگیهای رنگدانهای بسیار مؤثر و ایمن هستند. با این حال، عوارضی مثل تورم موقت، قرمزی یا در موارد نادر تیرگی بعد از التهاب (PIH) ممکن است رخ دهد، به خصوص در پوستهای تیرهتر که نیاز به تنظیم دقیق دستگاه دارند.
این پدیده به دلیل تجمع مایعات در بافتهای اطراف چشم در طول خواب اتفاق میافتد. وقتی دراز میکشید، جاذبه باعث جمع شدن مایعات در صورت میشود و انبساط رگها تیرگی را بیشتر نشان میدهد. بنیاد ملی خواب توصیه میکند که با استفاده از یک بالش اضافه سر خود را بالاتر نگه دارید تا تخلیه مایعات بهتر انجام شود و پف صبحگاهی کاهش یابد.
بله، مالش مکرر چشمها یکی از بدترین عادات برای پوست حساس دور چشم است. اصطکاک مداوم باعث ضخیم شدن و تیرهتر شدن پوست (لیکنفیکاسیون) و پاره شدن مویرگهای ظریف میشود. مطالعهای در هند نشان داد که مالش چشم در ۳۲.۵ درصد از بیماران مبتلا به تیرگی دور چشم مشاهده شده است. کنترل آلرژی و خارش چشم اولین قدم برای درمان این نوع تیرگی است.
کربوکسیتراپی با تزریق گاز دیاکسید کربن زیر پوست، گردش خون و اکسیژنرسانی را در ناحیه دور چشم افزایش میدهد. یک مطالعه جدید در سال ۲۰۲۴ نشان داده که این روش در کاهش تیرگیهای عروقی و بهبود خاصیت ارتجاعی پوست مؤثر است و رضایت بیماران را جلب کرده است. این روش معمولاً نیاز به چندین جلسه درمانی دارد و نتایج آن تدریجی ظاهر میشود.
مصرف متعادل قهوه مشکلی ایجاد نمیکند، اما زیادهروی در آن میتواند باعث کمآبی بدن و اختلال خواب شود که هر دو عامل تشدید تیرگی هستند. از طرف دیگر، استفاده موضعی از کافئین در کرمهای دور چشم بسیار مفید است. تحقیقات نشان میدهد که کافئین موضعی با نفوذ به پوست و انقباض عروق خونی، میتواند پف و تیرگی ناشی از تجمع خون را به طور موقت کاهش دهد.
تزریق چربی (نانوفت) نتایج ماندگارتری نسبت به فیلر دارد و به دلیل وجود سلولهای بنیادی میتواند کیفیت پوست را نیز بهبود بخشد. جراحان پلاستیک معتقدند که برای گودیهای عمیق و افرادی که به دنبال روشی دائمیتر هستند، تزریق چربی گزینه بهتری است. با این حال، این روش تهاجمیتر است، دوران نقاهت طولانیتری دارد و نیاز به اتاق عمل دارد، در حالی که فیلر سرپایی و سریع انجام میشود.
اگرچه این باور رایج است، اما تیرگی دور چشم به ندرت تنها علامت یک بیماری جدی داخلی است. با این حال، بیماریهایی که باعث کمخونی، احتباس آب (مشکلات کلیوی) یا اختلالات تیروئید میشوند، میتوانند ظاهر چشمها را تحت تأثیر قرار دهند. یک مطالعه برزیلی نشان داد که عوامل سیستمیک و شیوه زندگی بیشتر از بیماریهای کبدی در ایجاد این مشکل نقش دارند. اگر علائم دیگری دارید، حتماً چکاپ انجام دهید.
این درمانهای سنتی بیشتر اثر موقتی و تسکیندهنده دارند تا درمانی. خیار به دلیل داشتن آب زیاد و خاصیت خنککنندگی، و سیبزمینی به دلیل داشتن آنزیم کاتکولاز (روشنکننده طبیعی) میتوانند کمی به کاهش پف و تیرگی کمک کنند. بررسی گیاهان دارویی نشان میدهد که اگرچه این روشها بیخطر هستند، اما نمیتوانند جایگزین درمانهای پزشکی برای تیرگیهای شدید یا ژنتیکی شوند.
مزوتراپی شامل تزریقهای بسیار ظریف ویتامینها و مواد روشنکننده به زیر پوست است و معمولاً با درد کمی همراه است. استفاده از کرم بیحسی قبل از درمان، ناراحتی را به حداقل میرساند. مطالعات مقایسهای نشان دادهاند که مزوتراپی کوکتلهای روشنکننده میتواند در چندین جلسه، به طور مؤثری تیرگیهای سطحی را کاهش دهد و نسبت به روشهای لیزری، دوران نقاهت کوتاهتری دارد.
<p>بله، استفاده از شماره عینک اشتباه یا فشار فریم عینک روی بینی و زیر چشم میتواند باعث خستگی چشم و اختلال در گردش خون شود. این فشار مداوم میتواند منجر به ایجاد رد و تیرگی در ناحیه تماس شود. <a href=”https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/dark-circles-under-eyes” target=”_blank” rel=”noopener”>چشمپزشکان</a> توصیه میکنند که فریمهای سبک انتخاب کنید و شماره چشم خود را به طور مرتب چک کنید تا از خستگی و مالش چشم جلوگیری شود.</p>
بله، کرمهای ضدآفتاب رنگی (تینت) دو عملکرد همزمان دارند: محافظت و پوشانندگی. استفاده از یک ضدآفتاب رنگی مینرال نه تنها از تیرهتر شدن لکها جلوگیری میکند، بلکه با داشتن رنگدانههای اکسید آهن، محافظت بهتری در برابر نور مرئی و نور آبی (نمایشگرها) ایجاد میکند. مطالعات اخیر نشان دادهاند که اکسید آهن در ضدآفتابهای رنگی نقش کلیدی در پیشگیری از ملاسما و تیرگی پوست ایفا میکند.
بله، کاهش وزن ناگهانی باعث از دست رفتن چربیهای صورت، از جمله چربی زیر چشم میشود. این کاهش حجم باعث میشود پوست به استخوان نزدیکتر شده و حفره زیر چشم گودتر و تیرهتر به نظر برسد. متخصصان زیبایی توصیه میکنند که کاهش وزن به صورت تدریجی باشد و در صورت ایجاد گودی شدید، میتوان از فیلر یا تزریق چربی برای بازگرداندن حجم از دست رفته استفاده کرد.
همیشه نه، اما میتواند یکی از نشانهها باشد. در کودکان، تیرگی دور چشم (چشمهای راکونی) اغلب نشانه گرفتگی بینی، آلرژی فصلی یا بزرگ شدن لوزه سوم است که باعث احتقان وریدی در ناحیه صورت میشود. متخصصان اطفال اصطلاح “Allergic Shiners” را برای این وضعیت به کار میبرند. با این حال، بررسی سطح آهن خون توسط پزشک برای اطمینان از عدم وجود کمخونی ایده خوبی است.