آلانتوئین در بازار ایران بهعنوان ماده مرطوبکننده و ترمیمکننده شناخته میشود و در برندهای داخلی مانند سینره، پوست سِن و برندهای وارداتی مانند لاروش پوزی، سرای، اوسرین یافت میشود. در محصولات کودک، کرمهای سوختگی و کرمهای مخصوص پوست حساس رایج است.
آلانتوئین ترکیبی طبیعی است که در بسیاری از گیاهان دارویی مانند گل ختمی یافت میشود و بهعنوان یکی از مؤثرترین ترکیبات تسکیندهنده و ترمیمکننده پوست شناخته شده است. این ماده با تحریک تولید سلولهای جدید پوست، روند بهبود زخمها و آسیبهای پوستی را تسریع میکند.
آلانتوئین با کاهش التهاب و قرمزی پوست، احساس سوزش و خارش را کاهش میدهد و سد محافظ پوست را تقویت میکند. این ترکیب با افزایش رطوبت پوست و کاهش از دست دادن آب از طریق پوست، به بهبود هیدراتاسیون کمک میکند. همچنین خاصیت کراتولیتیک ملایمی دارد که به لایهبرداری طبیعی سلولهای مرده کمک میکند.
این ماده برای همه انواع پوست، بهویژه پوستهای حساس، آسیبدیده یا دچار تحریک مناسب است. با غلظت ۰.۱ تا ۲ درصد در محصولات مراقبتی پوست استفاده میشود و با توجه به ایمنی بالا و عدم خاصیت کمدوژنیک، میتوان آن را بهصورت روزانه و در کنار سایر ترکیبات فعال بهکار برد.
آلانتوئین را میتوانید در مراحل مختلف روتین مراقبت از پوست خود استفاده کنید. این ماده در محصولاتی مانند سرم، کرم مرطوبکننده، لوسیون، کرم دور چشم، ماسک و حتی پاککنندهها یافت میشود.
نحوه استفاده: محصولات حاوی آلانتوئین را پس از پاکسازی و تونر و قبل از کرمهای سنگینتر روی پوست بمالید. اگر از سرم حاوی آلانتوئین استفاده میکنید، ۲ تا ۳ قطره کافی است. برای کرمها، به اندازه یک نخود محصول را بهآرامی روی پوست ماساژ دهید تا کاملاً جذب شود.
زمان مصرف: میتوانید آلانتوئین را هم صبح و هم شب استفاده کنید. در روتین صبح، از بهبود سد محافظ پوست در برابر آلایندههای محیطی بهرهمند میشوید و در شب، خاصیت ترمیمکنندگی آن را تقویت میکنید.
غلظت توصیهشده: برای پوستهای حساس یا تازهکارها، محصولات با غلظت ۰.۵ تا ۱ درصد مناسب است. برای نیازهای ترمیمی بیشتر، میتوانید تا ۲ درصد پیش بروید. محصولات درمانی تخصصی ممکن است تا ۶ درصد آلانتوئین داشته باشند که باید تحت نظر متخصص پوست استفاده شوند.
نتایج: بهبود رطوبت پوست و کاهش قرمزی معمولاً ظرف ۳ تا ۷ روز مشاهده میشود. اثرات ترمیمی کاملتر در بهبود زخمها و آسیبهای پوستی ممکن است ۲ تا ۴ هفته زمان ببرد.
آلانتوئین را پس از اسیدها (مانند AHA/BHA) و قبل از کرمهای سنگین بمالید. با ویتامین C، نیاسینامید و پپتیدها همکاری عالی دارد. میتوانید آن را با رتینول ترکیب کنید تا تحریک را کاهش دهید. در لایهبندی، از قاعده نازکترین به غلیظترین بافت پیروی کنید.
آلانتوئین با مهار مسیر NF-κB و کاهش سیتوکینهای پیشالتهابی مانند TNF-α و IL-6، بهسرعت التهاب، قرمزی و سوزش پوست را کاهش میدهد. این ویژگی برای پوستهای حساس، تحریکشده یا دچار شرایط التهابی مانند روزاسه و اگزما بسیار مفید است.
با تحریک تکثیر کراتینوسیتها و فیبروبلاستها از طریق فعالسازی مسیر ERK1/2، آلانتوئین روند بهبود زخمها، سوختگیهای خفیف و آسیبهای پوستی را تا ۲۵ درصد تسریع میکند. مطالعات بالینی در بیماران اپیدرمولیزیس بولوزا نشان دادهاند که کرم ۶ درصد آلانتوئین بهطور معنادار شدت زخمهای پوستی را کاهش میدهد.
آلانتوئین با افزایش بیان آکواپورین-3 و فیلاگرین، محتوای آب پوست را تا ۳۵ درصد افزایش میدهد و از دست دادن آب از طریق پوست (TEWL) را کاهش میدهد. این خاصیت به بهبود هیدراتاسیون و تقویت عملکرد سد محافظ پوست کمک میکند، که برای پوستهای خشک و دهیدراته ضروری است.
با خاصیت کراتولیتیک ملایم، آلانتوئین به حذف طبیعی سلولهای مرده کمک میکند و زمان نوسازی استراتوم کورنئوم را از ۲۳ روز به ۱۹ روز کاهش میدهد. این فرآیند باعث نرمتر، صافتر و درخشانتر شدن پوست میشود، بدون ایجاد تحریک یا خشکی معمول در اسیدهای قوی.
در مطالعه بالینی روزاسه با ۸۲ بیمار، ژل آلانتوئین بهطور معنادار اریتم صورت، احساس خارش و سوزش را کاهش داد. این ترکیب با تعدیل پاسخ التهابی و کاهش نفوذپذیری عروق، به مدیریت پوستهای واکنشی و کاهش علائم بیماریهای التهابی کمک میکند.
آلانتوئین با تحریک فیبروبلاستها، تولید کلاژن و پروتئینهای ماتریکس خارج سلولی را افزایش میدهد. مطالعات هیستولوژیک نشان دادهاند که رسوب کلاژن از روز ۳ پس از کاربرد افزایش یافته و تا روز ۲۸ به بافت منظمتر و قویتری منجر میشود. این خاصیت به بهبود استحکام و الاستیسیته پوست کمک میکند.
آلانتوئین میتواند اثرات تحریکی ترکیبات قوی مانند رتینول، اسیدهای AHA/BHA و ویتامین C را کاهش دهد. این ویژگی به کاربران اجازه میدهد از روتینهای پیشرفته مراقبت از پوست بهرهمند شوند، بدون تجربه خشکی، پوستهپوسته شدن یا قرمزی بیش از حد.
با رتبه کمدوژنیک ۰، غیرحساسیتزا بودن و تایید CIR برای استفاده ایمن، آلانتوئین برای همه انواع پوست از جمله پوستهای حساس، مستعد آکنه، کودکان و زنان باردار مناسب است. مطالعات روی ۱,۳۷۶ محصول هیچ عارضه جانبی معناداری را گزارش نکردهاند.
آلانتوئین یکی از ایمنترین ترکیبات فعال در مراقبت از پوست است و برای اکثر افراد بدون عوارض جانبی قابل استفاده میباشد. با این حال، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
موارد منع مصرف:
زخمهای عفونی: اگر زخمی دارید که علائم عفونت مانند ترشح چرکی، تورم شدید یا درد فزاینده نشان میدهد، قبل از استفاده از محصولات حاوی آلانتوئین با پزشک مشورت کنید.
حساسیت شدید: اگرچه بسیار نادر است، برخی افراد ممکن است به آلانتوئین حساسیت نشان دهند. در صورت بروز قرمزی، خارش یا سوزش غیرمعمول، مصرف را قطع کنید.
بارداری و شیردهی:
آلانتوئین برای استفاده موضعی در دوران بارداری و شیردهی ایمن تلقی میشود. مطالعات نشان میدهد که جذب پوستی آن بسیار محدود است و به جنین یا نوزاد آسیبی نمیرساند. با این حال، برای محصولات با غلظت بالای آلانتوئین (بیش از ۲ درصد) یا فرمولاسیونهای چندترکیبی، مشورت با پزشک توصیه میشود.
تداخلات دارویی:
تاکنون هیچ تداخل دارویی مهمی برای آلانتوئین گزارش نشده است. میتوانید آن را همزمان با سایر محصولات مراقبت از پوست و داروهای موضعی پوستی استفاده کنید.
شرایط خاص پوستی:
اگزما و پسوریازیس: آلانتوئین میتواند برای تسکین این شرایط مفید باشد، اما در مراحل حاد التهاب یا زمانی که پوست بسیار آسیبدیده است، ابتدا با متخصص پوست مشورت کنید.
آکنه فعال: آلانتوئین غیرکمدوژنیک است و باعث بسته شدن منافذ نمیشود، اما اگر جوشهای عفونی دارید، از مالیدن مستقیم روی آنها خودداری کنید.
تست پچ:
اگرچه آلانتوئین حساسیتزا نیست، اگر پوست بسیار حساس دارید یا برای اولین بار از محصول جدیدی استفاده میکنید، تست پچ انجام دهید:
مقدار کمی محصول را روی پوست داخل مچ دست یا پشت گوش بمالید
۲۴ تا ۴۸ ساعت صبر کنید
در صورت عدم بروز قرمزی، خارش یا سوزش، میتوانید محصول را روی صورت استفاده کنید
حساسیت به نور خورشید:
آلانتوئین باعث افزایش حساسیت پوست به نور خورشید نمیشود و میتوانید آن را در طول روز بدون نگرانی استفاده کنید. با این حال، همواره استفاده از ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر در روتین روزانه توصیه میشود.
عوارض جانبی احتمالی:
آلانتوئین بهندرت عوارض جانبی ایجاد میکند. در موارد بسیار نادر، ممکن است:
خشکی خفیف پوست (معمولاً در غلظتهای بالای ۲ درصد)
احساس سوزش موقت (اغلب به دلیل سایر ترکیبات محصول)
زمان قطع مصرف:
مصرف را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید اگر:
قرمزی یا تحریک شدید پوست رخ دهد
خارش یا سوزش بیش از ۲۴ ساعت ادامه یابد
تورم یا راش پوستی ایجاد شود
علائم واکنش آلرژیک مانند کهیر یا تنگی نفس مشاهده کنید (بسیار نادر)
مشاورت تخصصی:
با متخصص پوست مشورت کنید اگر:
قصد استفاده از محصولات با غلظت بالای ۲ درصد را دارید
بیماری پوستی مزمن یا شدید دارید
پوست بسیار آسیبدیده یا زخمی دارید
در دوران بارداری قصد استفاده از محصولات چندترکیبی حاوی آلانتوئین را دارید
نگهداری محصول:
محصولات حاوی آلانتوئین را در جای خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. آلانتوئین در دمای معمولی اتاق پایدار است، اما گرمای زیاد ممکن است اثربخشی محصول را کاهش دهد.
آلانتوئین یکی از ترکیبات طبیعی و موثر در مراقبت از پوست است که با خواص تسکیندهنده، ترمیمکننده و محافظتی خود توجه صنعت آرایشی و بهداشتی را به خود جلب کرده است. این ماده در بسیاری از گیاهان دارویی از جمله گل ختمی (Comfrey)، آلوئهورا و ریشه چای یافت میشود و از دیرباز در طب سنتی برای بهبود زخمها استفاده میشده است. امروزه آلانتوئین بهعنوان یک ترکیب فعال پرطرفدار در فرمولاسیون سرمها، کرمهای مرطوبکننده، محصولات ضد آفتاب و حتی کرمهای کودک بهکار میرود.
از نظر شیمیایی، آلانتوئین با نام علمی ۵-اورئیدوهیدانتوئین (5-Ureidohydantoin) و فرمول مولکولی C₄H₆N₄O₃ شناخته میشود. این ترکیب یک پودر کریستالی سفید و بیرنگ است که بهراحتی در آب حل میشود و دارای pH خنثی تا اسیدی ملایم (۴.۵ تا ۶.۵) است. آلانتوئین در بدن انسان بهعنوان محصول نهایی متابولیسم پورینها شناخته میشود، اما برخلاف بسیاری از پستانداران، انسانها فاقد آنزیم اوریکاز هستند و نمیتوانند آلانتوئین را بهطور طبیعی از اسید اوریک تولید کنند.
تاریخچه کشف آلانتوئین به قرن نوزدهم برمیگردد، زمانی که دانشمندان متوجه خواص شفابخش ریشه گیاه ختمی شدند و این ترکیب را جداسازی کردند. نام آلانتوئین از کلمه یونانی “Allantois” گرفته شده که به غشای جنینی اشاره دارد، چراکه این ماده برای اولین بار در مایع آلانتوئیک جنین گاو شناسایی شد. امروزه آلانتوئین تجاری معمولاً از طریق سنتز شیمیایی از اوره و گلیوکسال تولید میشود، اما نسخههای طبیعی آن از عصاره گیاهان دارویی نیز در بازار موجود است. محبوبیت این ترکیب به دلیل ایمنی بالا، اثربخشی اثباتشده و سازگاری عالی با سایر ترکیبات فعال پوستی است.
مکانیسم عملکرد آلانتوئین بر پوست چندوجهی است و در سطوح مختلف سلولی و مولکولی عمل میکند. در سطح سادهتر، این ماده با نفوذ به لایههای بیرونی پوست، باعث تحریک تولید سلولهای جدید میشود و روند طبیعی نوسازی پوست را تسریع میکند. آلانتوئین با کمک به لایهبرداری ملایم سلولهای مرده و افزایش تولید سلولهای سالم، به بهبود بافت و ظاهر کلی پوست کمک میکند. این فرآیند بهویژه برای پوستهایی که دچار آسیب، خشکی یا تحریک شدهاند، بسیار مفید است.
در سطح سلولی و مولکولی، آلانتوئین از طریق چندین مسیر سیگنالینگ عمل میکند. یکی از مهمترین مکانیسمهای آن، فعالسازی مسیر MAPK (پروتئین کینازهای فعالشده با میتوژن) است. مطالعات نشان دادهاند که آلانتوئین باعث فسفوریلاسیون ERK1/2 در کراتینوسیتها میشود، که منجر به افزایش تکثیر سلولی و بهبود روند ترمیم پوست میگردد. همچنین این ترکیب بیان ژنهای چرخه سلولی مانند سیکلین D1، سیکلین A2، CDK2 و CDK4 را افزایش میدهد، در حالی که بیان p27Kip1 (بازدارنده چرخه سلولی) را کاهش میدهد. این تغییرات مولکولی به سلولهای پوست اجازه میدهد تا سریعتر از مرحله G1 به مرحله S چرخه سلولی عبور کنند و تقسیم شوند.
علاوه بر تحریک تکثیر سلولی، آلانتوئین خواص ضد التهابی قوی نیز دارد. این ماده با مهار مسیر NF-κB (فاکتور هستهای کاپا B)، تولید سیتوکینهای پیشالتهابی مانند TNF-α، IL-6، IL-1β و IL-8 را کاهش میدهد. این اثر ضد التهابی به کاهش قرمزی، تورم و احساس سوزش پوست کمک میکند. مطالعات بالینی نشان دادهاند که استفاده از محصولات حاوی آلانتوئین میتواند علائم التهابی بیماریهایی مانند روزاسه، اگزما و درماتیت را بهطور قابلتوجهی بهبود بخشد.
یکی دیگر از مکانیسمهای مهم آلانتوئین، تقویت سد محافظ پوست است. این ماده با افزایش بیان آکواپورین-3 (پروتئین کانال آبی) و فیلاگرین (پروتئین کلیدی سد پوستی)، به بهبود هیدراتاسیون و عملکرد سد محافظ پوست کمک میکند. همچنین آلانتوئین با تحریک فیبروبلاستها، تولید کلاژن و ماتریکس خارج سلولی را افزایش میدهد که برای بهبود زخمها و ترمیم پوست آسیبدیده ضروری است. مطالعات هیستولوژیک در مدلهای حیوانی نشان دادهاند که آلانتوئین نهتنها تعداد سلولهای التهابی را در محل زخم کاهش میدهد، بلکه رسوب کلاژن را از روز سوم پس از آسیب افزایش میدهد و منجر به تشکیل بافت ترمیمیافته منظمتر و قویتر میشود.
آلانتوئین طیف گستردهای از فواید را برای انواع مختلف پوست ارائه میدهد. مهمترین خاصیت این ترکیب، توانایی آن در تسکین و آرام کردن پوستهای تحریکشده و حساس است. افرادی که پوست آنها به دلیل استفاده از اسیدها (مانند AHA یا BHA)، رتینول یا عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و تابش خورشید دچار قرمزی و سوزش شده است، میتوانند با استفاده از آلانتوئین به سرعت احساس راحتی کنند. این ماده با کاهش التهاب و تقویت سد محافظ پوست، از آسیبهای بیشتر جلوگیری میکند.
یکی دیگر از فواید برجسته آلانتوئین، خاصیت مرطوبکنندگی عمیق آن است. این ترکیب با افزایش محتوای آب ماتریکس خارج سلولی و استراتوم کورنئوم، به بهبود هیدراتاسیون پوست کمک میکند. مطالعات نشان دادهاند که استفاده منظم از محصولات حاوی آلانتوئین میتواند میزان از دست دادن آب از طریق پوست (TEWL) را کاهش دهد و سطح رطوبت پوست را تا ۳۵ درصد افزایش دهد. این ویژگی آلانتوئین را به انتخابی عالی برای افرادی با پوست خشک، پوستهپوستهشده یا دچار دهیدراته تبدیل میکند.
خاصیت ترمیمکنندگی آلانتوئین نیز بسیار حائز اهمیت است. این ماده در بهبود زخمهای جزئی، سوختگیهای خفیف، جای جوش و اسکارهای هیپرتروفیک موثر است. آلانتوئین با تحریک تکثیر کراتینوسیتها و فیبروبلاستها، روند اپیتلیالیزاسیون مجدد (بازسازی لایه اپیدرم) را تسریع میکند و به تشکیل بافت سالم و قویتر کمک میکند. مطالعات بالینی در بیماران مبتلا به اپیدرمولیزیس بولوزا (بیماری ژنتیکی با تاولزدگی شدید پوست) نشان دادهاند که استفاده از کرم حاوی ۶ درصد آلانتوئین میتواند بهطور معناداری تعداد و شدت زخمهای پوستی را کاهش دهد.
علاوه بر این، آلانتوئین دارای خواص کراتولیتیک ملایم است، به این معنی که به لایهبرداری طبیعی سلولهای مرده کمک میکند بدون اینکه باعث تحریک پوست شود. این ویژگی باعث میشود پوست نرمتر، صافتر و درخشانتر به نظر برسد. برخلاف اسیدهای کراتولیتیک قوی مانند سالیسیلیک اسید، آلانتوئین بسیار ملایم است و میتواند حتی برای پوستهای بسیار حساس نیز استفاده شود.
برای افراد با پوست چرب یا مستعد آکنه، آلانتوئین مزایای ویژهای دارد. اولاً، این ماده غیرکمدوژنیک است (رتبه کمدوژنیک ۰) که به این معنی است منافذ پوست را مسدود نمیکند و خطر ایجاد جوشهای جدید را افزایش نمیدهد. ثانیاً، خواص ضد التهابی آلانتوئین به کاهش قرمزی و تورم جوشهای فعال کمک میکند و روند بهبود آنها را تسریع میکند. ثالثاً، این ترکیب با بهبود روند ترمیم پوست، میتواند از تشکیل لکههای پس از آکنه (PIH) و اسکارهای آکنهای جلوگیری کند یا شدت آنها را کاهش دهد. بسیاری از محصولات ضد آکنه آلانتوئین را بهعنوان یک عامل تسکیندهنده در کنار ترکیبات فعال قویتر مانند بنزوئیل پراکساید یا سالیسیلیک اسید اضافه میکنند تا اثرات تحریکی آنها را کاهش دهند.
پوستهای خشک و دهیدراته بهشدت از خواص مرطوبکنندگی و تقویتکننده سد محافظ آلانتوئین بهرهمند میشوند. این ماده با افزایش ظرفیت نگهداری آب در لایههای بیرونی پوست و کاهش TEWL، به بازگرداندن رطوبت از دست رفته کمک میکند. همچنین آلانتوئین با تحریک تولید لیپیدهای سد پوستی و بهبود سازماندهی آنها در استراتوم کورنئوم، به بهبود عملکرد محافظتی پوست کمک میکند. افراد با پوست خشک که اغلب دچار حساسیت، خارش و احساس کشیدگی هستند، میتوانند با استفاده منظم از محصولات حاوی آلانتوئین به تسکین این علائم دست یابند. ترکیب آلانتوئین با مواد مرطوبکننده دیگر مانند اسید هیالورونیک، گلیسیرین یا سرامیدها، اثر همافزایی قوی ایجاد میکند و هیدراتاسیون بهینه را فراهم میسازد.
آلانتوئین یکی از معدود ترکیباتی است که تقریباً برای همه افراد با پوست حساس مناسب است. این ماده با خواص ضد التهابی و تسکیندهنده خود، به سرعت احساس سوزش، خارش و ناراحتی را کاهش میدهد. افرادی که به شرایط التهابی پوستی مانند اگزما، پسوریازیس، روزاسه یا درماتیت سبورئیک مبتلا هستند، میتوانند از آلانتوئین بهعنوان بخشی از درمان تسکینی استفاده کنند. مطالعات نشان دادهاند که آلانتوئین میتواند علائم این بیماریها را بدون ایجاد عوارض جانبی کاهش دهد. همچنین این ترکیب برای پوستهایی که به دلیل درمانهای پزشکی مانند رادیوتراپی، لیزر یا پیلینگهای شیمیایی آسیب دیدهاند، بسیار مفید است. در یک مطالعه بالینی، بیماران تحت رادیوتراپی که از امولسیون حاوی آلانتوئین استفاده کردند، درد و خارش کمتری را در هفتههای اولیه درمان تجربه کردند.
پوست مختلط که ترکیبی از مناطق چرب (معمولاً ناحیه T) و مناطق خشک (گونهها) است، نیاز به محصولاتی دارد که بتوانند هر دو منطقه را بدون تحریک یا چربی بیش از حد متعادل کنند. آلانتوئین با بافت سبک و غیرچرب خود، انتخابی ایدهآل برای پوست مختلط است. این ماده میتواند رطوبت لازم را به مناطق خشک برساند، در حالی که به دلیل غیرکمدوژنیک بودن، مناطق چرب را مسدود نمیکند. همچنین خواص ضد التهابی آلانتوئین به کنترل برخی از مشکلات مرتبط با پوست چرب مانند جوشهای موضعی و قرمزی کمک میکند.
اگرچه آلانتوئین بهطور مستقیم بهعنوان یک ماده ضد پیری یا روشنکننده طبقهبندی نمیشود، اما خواص آن میتواند بهطور غیرمستقیم به این اهداف کمک کند. با تحریک تولید سلولهای جدید و بهبود نوسازی پوست، آلانتوئین به کاهش ظاهر خطوط ریز و بهبود بافت پوست کمک میکند. همچنین با افزایش تولید کلاژن و تقویت ساختار ماتریکس خارج سلولی، به حفظ استحکام و الاستیسیته پوست کمک میکند. در زمینه روشنکنندگی، آلانتوئین با تسریع لایهبرداری سلولهای مرده و بهبود گردش سلولی، میتواند به یکنواختتر شدن تن پوست و کاهش هیپرپیگمنتاسیون موضعی کمک کند. ترکیب آلانتوئین با مواد روشنکننده مانند ویتامین C، نیاسینامید یا آربوتین، نتایج بهتری را ارائه میدهد.
آلانتوئین در انواع مختلف محصولات مراقبت از پوست و در فرمهای متنوع موجود است که هر کدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. شایعترین فرم محصولات حاوی آلانتوئین، سرمها و امولسیونهای سبک هستند. سرمها به دلیل بافت نازک و قابلیت نفوذ بالا، بهترین گزینه برای رساندن آلانتوئین به لایههای عمیقتر پوست هستند. این محصولات معمولاً حاوی ۱ تا ۲ درصد آلانتوئین هستند و میتوانند با سایر ترکیبات فعال مانند ویتامین C، نیاسینامید یا اسید هیالورونیک ترکیب شوند.
کرمها و لوسیونهای مرطوبکننده، دومین فرم محبوب محصولات حاوی آلانتوئین هستند. این محصولات معمولاً حاوی ۰.۵ تا ۱ درصد آلانتوئین هستند و برای استفاده روزانه در همه انواع پوست مناسب هستند. کرمهای مرطوبکننده حاوی آلانتوئین بهویژه برای افراد با پوست خشک، حساس یا دچار اگزما مفید هستند. ماسکهای صورت نیز فرم محبوب دیگری هستند که اغلب برای تسکین فوری پوست تحریکشده یا پس از درمانهای تهاجمی مانند پیلینگ یا میکرونیدلینگ استفاده میشوند. در ماسکها، تماس طولانیتر آلانتوئین با پوست (معمولاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه) به افزایش اثربخشی آن کمک میکند.
کرمهای دور چشم حاوی آلانتوئین نیز در بازار موجود هستند. پوست نازک و حساس اطراف چشم اغلب به محصولات ملایم و تسکیندهنده نیاز دارد، و آلانتوئین با فقدان خاصیت تحریکی، گزینهای ایمن برای این ناحیه است. کرمهای ضد آفتاب نیز گاهی اوقات آلانتوئین را برای تسکین و محافظت بیشتر پوست در مقابل اشعه UV اضافه میکنند. همچنین محصولات پاککننده مانند ژلشوی صورت یا کرمهای پاککننده ممکن است حاوی آلانتوئین باشند تا اثرات خشککنندگی یا تحریکی شستشو را کاهش دهند.
از نظر غلظت، آلانتوئین در محصولات مختلف با درصدهای متفاوت استفاده میشود. برای استفاده روتین و روزانه، غلظت ۰.۱ تا ۱ درصد معمول است و برای اکثر افراد کافی است. محصولات تخصصی برای ترمیم پوست مانند کرمهای سوختگی، کرمهای زخم یا محصولات درمانی برای اگزما و پسوریازیس ممکن است حاوی ۱ تا ۲ درصد آلانتوئین باشند. در موارد خاص و تحت نظر پزشک، محصولات دارویی با غلظت تا ۶ درصد آلانتوئین نیز وجود دارند که برای درمان شرایط پوستی شدید مانند اپیدرمولیزیس بولوزا استفاده میشوند.
از نظر منبع، آلانتوئین در دو نوع طبیعی و سنتتیک موجود است. آلانتوئین طبیعی از عصاره گیاهان دارویی مانند ریشه ختمی استخراج میشود و معمولاً در محصولات ارگانیک و طبیعی استفاده میشود. آلانتوئین سنتتیک از طریق واکنش شیمیایی بین اوره و گلیوکسال تولید میشود و از نظر شیمیایی با نسخه طبیعی یکسان است. هر دو نوع دارای اثربخشی مشابهی هستند، اما برخی برندها آلانتوئین طبیعی را به دلیل ترجیحات مصرفکنندگان انتخاب میکنند.
استفاده صحیح از محصولات حاوی آلانتوئین و ادغام آنها در روتین مراقبت از پوست، برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است. اولین قدم، انتخاب محصول مناسب بر اساس نوع پوست و نیازهای خاص شماست. اگر پوست خشک یا حساس دارید، کرمهای غنیتر حاوی آلانتوئین را انتخاب کنید. برای پوست چرب یا مختلط، سرمهای سبک یا ژلهای مرطوبکننده بهترین گزینه هستند. اگر هدف شما ترمیم زخمها یا بهبود اسکار است، محصولات با غلظت بالاتر آلانتوئین (۱ تا ۲ درصد) را در نظر بگیرید.
برای استفاده روزانه، روتین زیر را دنبال کنید: ابتدا صورت خود را با یک پاککننده ملایم بشویید و با حوله نرم خشک کنید. سپس تونر یا اسنس خود را استفاده کنید تا پوست را برای جذب بهتر ترکیبات فعال آماده کنید. در مرحله بعد، محصول حاوی آلانتوئین (مانند سرم یا امولسیون) را بهکار ببرید. اگر از سرم استفاده میکنید، ۲ تا ۳ قطره را بین کف دستهای خود گرم کنید و سپس با حرکات ملایم و ضربهای (tapping) روی صورت، گردن و دکلته بمالید. برای کرمها، به اندازه یک نخود محصول را با حرکات دایرهای و بهآرامی روی پوست ماساژ دهید تا کاملاً جذب شود. در نهایت، میتوانید یک کرم مرطوبکننده سنگینتر یا یک کرم ضد آفتاب (در روتین صبح) را استفاده کنید.
یکی از مزایای آلانتوئین، سازگاری عالی آن با سایر ترکیبات فعال پوستی است. شما میتوانید آلانتوئین را با اسیدهای AHA (مانند اسید گلیکولیک) یا BHA (مانند اسید سالیسیلیک) ترکیب کنید. در این حالت، ابتدا محصول اسیدی را استفاده کنید، ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا pH پوست تنظیم شود، سپس محصول حاوی آلانتوئین را بهکار ببرید تا اثرات تحریکی احتمالی اسید را کاهش دهد. آلانتوئین همکاری عالی با ویتامین C، نیاسینامید، پپتیدها و اسید هیالورونیک دارد و میتوان این ترکیبات را در یک روتین باهم استفاده کرد.
یکی از ترکیبهای محبوب، استفاده از آلانتوئین با رتینول (یا رتینوئیدها) است. رتینول یکی از موثرترین ترکیبات ضد پیری است، اما میتواند باعث خشکی، پوستهپوسته شدن و قرمزی پوست شود، بهویژه در ابتدای استفاده. افزودن آلانتوئین به روتین رتینول میتواند این عوارض جانبی را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد. روش توصیهشده این است که ابتدا محصول رتینول را بهکار ببرید، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا جذب شود، سپس یک کرم مرطوبکننده حاوی آلانتوئین را روی آن استفاده کنید.
در لایهبندی محصولات، همیشه از قاعده “نازکترین به غلیظترین بافت” پیروی کنید. محصولات مبتنی بر آب مانند سرمها قبل از کرمهای غلیظتر استفاده شوند. اگر چندین سرم در روتین خود دارید، ابتدا سرمهای درمانی قویتر (مانند ویتامین C یا اسیدها) را بهکار ببرید و سپس سرمهای تسکیندهنده مانند آلانتوئین را اضافه کنید. در روتین شب، پس از استفاده از تمام محصولات، میتوانید یک کرم شب غنی یا یک لایه نازک از روغن صورت را بهعنوان آخرین مرحله استفاده کنید تا رطوبت را در پوست قفل کنید.
برای افرادی که تازه آلانتوئین را به روتین خود اضافه میکنند، توصیه میشود با محصولات با غلظت کمتر (۰.۵ تا ۱ درصد) شروع کنید و آن را یک بار در روز (ترجیحاً شب) استفاده کنید. پس از یک هفته، اگر هیچ واکنش منفی مشاهده نکردید، میتوانید استفاده را به دو بار در روز (صبح و شب) افزایش دهید. برای نیازهای ترمیمی بیشتر یا شرایط پوستی خاص، میتوانید به محصولات با غلظت بالاتر مراجعه کنید.
پژوهشهای علمی و مطالعات بالینی متعددی اثربخشی و ایمنی آلانتوئین را تایید کردهاند. این مطالعات از تحقیقات آزمایشگاهی در سطح سلولی تا کارآزماییهای بالینی در انسان را شامل میشوند و مکانیسمهای مولکولی و فواید کاربردی این ترکیب را بهخوبی مستند کردهاند.
یکی از جامعترین مطالعات در این زمینه، پژوهش آرائوجو و همکاران (۲۰۱۰) است که در مجله Acta Cirúrgica Brasileira منتشر شد. در این مطالعه، محققان اثرات ۵ درصد آلانتوئین را در یک مدل زخم پوستی در موشهای صحرایی بررسی کردند. ارزیابیهای هیستولوژیک در روزهای ۳، ۷، ۱۴، ۲۱ و ۲۸ پس از ایجاد زخم انجام شد. نتایج نشان دادند که آلانتوئین بهطور معناداری پاسخ التهابی را تعدیل میکند، بهطوریکه در روز ۷ (زمان اوج التهاب در گروه کنترل)، گروه درمانشده با آلانتوئین تعداد سلولهای التهابی کمتری داشت. همچنین این مطالعه نشان داد که آلانتوئین از روز ۳ تولید کلاژن را تحریک میکند و تا روز ۲۸ منجر به تشکیل بافت ترمیمیافته منظمتر و با کیفیت بالاتر میشود. این اولین مستندسازی هیستولوژیک کامل از روند بهبود زخم ناشی از آلانتوئین بود.
مطالعه پالر و همکاران (۲۰۲۰) که در مجله Pediatric Dermatology منتشر شد، یک کارآزمایی بالینی فاز ۳ دوسوکور و کنترلشده با دارونما بود که اثربخشی کرم SD-101 حاوی ۶ درصد آلانتوئین را در بیماران مبتلا به اپیدرمولیزیس بولوزا ارزیابی کرد. این بیماری ژنتیکی نادر با تاولزدگی شدید و مزمن پوست مشخص میشود. نتایج نشان دادند که استفاده از کرم آلانتوئین بهطور معناداری تعداد و شدت زخمهای پوستی را کاهش داد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید. این مطالعه اهمیت بالینی آلانتوئین را در درمان شرایط پوستی شدید تایید کرد و منجر به تایید FDA برای SD-101 بهعنوان یک درمان یتیم برای این بیماری شد.
تحقیق شو و همکاران (۲۰۲۵) که در PubMed منتشر شد، یک کارآزمایی تصادفیسازیشده با ۸۲ بیمار مبتلا به روزاسه بود. بیماران به مدت ۱۲ هفته از ژل ترکیبی حاوی آلانتوئین و هپارین سدیم استفاده کردند. نتایج نشان دادند که این درمان بهطور معناداری اریتم صورت را بهبود میبخشد، احساس خارش و سوزش را کاهش میدهد و پارامترهای عملکرد سد پوستی را تقویت میکند. بهطور خاص، رطوبت پوست افزایش یافت و میزان TEWL کاهش یافت، که نشاندهنده بهبود سد محافظ پوست است. این مطالعه همچنین نشان داد که درمان برای بیمارانی که عفونت Demodex داشتند، بهویژه موثر بود.
گزارش نهایی پانل متخصصان CIR (Cosmetic Ingredient Review) که توسط بکر و همکاران (۲۰۱۰) در International Journal of Toxicology منتشر شد، یک بررسی جامع ایمنی آلانتوئین و کمپلکسهای مرتبط با آن است. این پانل که شامل درماتولوژیستها، توکسیکولوژیستها و فارماکولوژیستها بود، دادههای ایمنی آلانتوئین را در ۱,۳۷۶ محصول آرایشی با غلظتهای تا ۲ درصد بررسی کرد. نتیجهگیری نهایی این بود که “آلانتوئین و کمپلکسهای مرتبط با آن برای استفاده در محصولات آرایشی ایمن هستند.” هیچ نشانهای از سمیت، سرطانزایی یا اثرات منفی قابلتوجهی در سطوح استفاده متداول یافت نشد. این گزارش پایهای علمی قوی برای استفاده گسترده آلانتوئین در صنعت مراقبت از پوست فراهم کرده است.
تحقیق کیم و همکاران (۲۰۲۰) که در مجله Biomolecules منتشر شد، مکانیسم مولکولی عمل آلانتوئین را در تحریک تکثیر کراتینوسیتها بررسی کرد. با استفاده از سلولهای HaCaT (خط سلولی کراتینوسیت انسانی) و تکنیکهای وسترن بلات، محققان نشان دادند که آلانتوئین باعث فسفوریلاسیون ERK1/2 در مسیر MAPK میشود، بدون اینکه پروتئینهای p38 یا JNK را تحت تاثیر قرار دهد. این فعالسازی انتخابی منجر به افزایش بیش از ۲۰ درصدی تکثیر سلولی و بهبود فعالیت بهبود زخم در آزمون scratch میشود. این یافتهها اولین توضیح مولکولی دقیق از مکانیسم عملکرد آلانتوئین در ترمیم پوست ارائه کردند.
بهطور کلی، شواهد علمی موجود از آلانتوئین بهعنوان یک ترکیب ایمن، موثر و چندکاره در مراقبت از پوست حمایت میکنند. این ترکیب در طیف گستردهای از شرایط پوستی، از خشکی و حساسیت ساده تا شرایط پاتولوژیک پیچیده، اثربخشی نشان داده است. مکانیسمهای مولکولی آن بهخوبی شناخته شدهاند و مطالعات بالینی معتبر، فواید کاربردی آن را تایید کردهاند.
بله، آلانتوئین یکی از ایمنترین ترکیبات برای پوست حساس است. CIR آن را غیرحساسیتزا و غیرتحریککننده تایید کرده و EWG رتبه ۱ (خطر پایین) به آن داده است. برای پوستهای بسیار حساس، تست پچ توصیه میشود.
بهبود رطوبت و کاهش قرمزی معمولاً ظرف ۳ تا ۷ روز استفاده روزانه مشاهده میشود. برای اثرات ترمیمی کاملتر مانند بهبود زخمها، اسکارها یا بافت پوست، ممکن است ۲ تا ۴ هفته زمان ببرد. نتایج بسته به غلظت محصول و نوع پوست متفاوت است.
میتوانید آلانتوئین را هم صبح و هم شب استفاده کنید. این ماده باعث حساسیت به نور خورشید نمیشود. در صبح، از تقویت سد محافظ در برابر آلایندهها بهرهمند میشوید و در شب، خاصیت ترمیمکنندگی آن تقویت میشود.
بله، این ترکیب عالی است. آلانتوئین میتواند خشکی، پوستهپوسته شدن و قرمزی ناشی از رتینول را کاهش دهد. ابتدا رتینول را بهکار ببرید، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید، سپس کرم مرطوبکننده حاوی آلانتوئین را استفاده کنید.
بله، کاملاً مناسب است. آلانتوئین رتبه کمدوژنیک ۰ دارد و منافذ را مسدود نمیکند. خواص ضد التهابی آن به کاهش قرمزی و تورم جوشها کمک میکند. سرمها یا ژلهای سبک حاوی آلانتوئین برای پوست چرب ایدهآل هستند.
برای استفاده روزانه و پوستهای حساس، ۰.۵ تا ۱ درصد کافی است. برای نیازهای ترمیمی بیشتر، ۱ تا ۲ درصد مناسب است. محصولات درمانی تخصصی ممکن است تا ۶ درصد داشته باشند که باید تحت نظر متخصص پوست استفاده شوند.
بله، آلانتوئین با تحریک تولید کلاژن و بهبود نوسازی سلولی، میتواند ظاهر لکههای پس از آکنه و اسکارهای خفیف را بهبود بخشد. مطالعات روی اسکارهای هیپرتروفیک نشان دادهاند که استفاده منظم آلانتوئین به کاهش تشکیل اسکار کمک میکند.
بله، این ترکیب توصیه میشود. ابتدا محصول اسیدی را استفاده کنید، ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید، سپس محصول حاوی آلانتوئین را بهکار ببرید. آلانتوئین تحریک و خشکی ناشی از اسیدها را کاهش میدهد و پوست را تسکین میدهد.
بله، آلانتوئین برای استفاده موضعی در دوران بارداری و شیردهی ایمن تلقی میشود. جذب پوستی آن بسیار محدود است. با این حال، برای محصولات با غلظت بالا (بیش از ۲٪) یا فرمولاسیونهای چندترکیبی، مشورت با پزشک توصیه میشود.
از نظر شیمیایی و اثربخشی، هیچ تفاوتی ندارند. آلانتوئین طبیعی از گیاهان مانند ختمی استخراج میشود، در حالی که نسخه سنتتیک از واکنش اوره و گلیوکسال تولید میشود. هر دو نوع ایمن و موثر هستند و انتخاب بیشتر به ترجیحات شخصی بستگی دارد.
محصولات را در جای خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. آلانتوئین در دمای معمولی اتاق (۱۵-۲۵ درجه سانتیگراد) پایدار است. از قرار دادن در معرض گرمای زیاد یا رطوبت بیش از حد خودداری کنید. درب محصول را همیشه محکم ببندید.
بله، آلانتوئین برای پوست حساس اطراف چشم ایمن است. بسیاری از کرمهای دور چشم حاوی این ماده هستند. با نوک انگشت، بهآرامی و با حرکات ضربهای روی پوست اطراف چشم بمالید. از تماس مستقیم با چشم خودداری کنید.