– نامهای رایج برچسب فارسی: پپتید، پپتیدها، کمپلکس پپتیدی
– تنوع نامگذاری: برندهای ایرانی معمولاً روی برچسب از عبارت “پپتید” یا “کمپلکس پپتیدی” استفاده میکنند (مثلاً “سرم پپتید طلایی” یا “کرم حاوی پپتید ماتریکسیل”).
– نامهای اختصاصی: برخی برندها از نامهای تجاری مانند Matrixyl، Argireline، یا Syn-Ake روی برچسب استفاده میکنند که باید مخاطبان را از معادل فارسی آنها آگاه کرد.
– نکته مهم: اگر برچسب فقط “پپتید” بنویسد، معمولاً کوکتلی از چند پپتید است نه یک پپتید خاص.
– راهنمای خواندن برچسب: اگر در لیست ترکیبات واژههایی مانند Palmitoyl Pentapeptide-4، Acetyl Hexapeptide-8، یا Copper Tripeptide-1 ببینید، محصول حاوی پپتیدهای فعال است.
پپتیدها زنجیرههای کوتاهی از آمینو اسیدها هستند که به عنوان “بلوکهای سازنده” پروتئینهای پوست مانند کلاژن و الاستین عمل میکنند. این ترکیبات هوشمند با نفوذ به لایههای عمقیتر پوست، سیگنالهایی را برای ترمیم و بازسازی سلولی ارسال میکنند.
مکانیسم عمل پپتیدها بسته به نوع آنها متفاوت است. برخی به عنوان “پپتیدهای سیگنال” عمل کرده و تولید کلاژن را تحریک میکنند، در حالی که برخی دیگر مانند “پپتیدهای مهارکننده انتقالدهنده عصبی” (مانند آرگیرلین) با کاهش انقباضات عضلانی عمل میکنند. مطالعات نشان دادهاند که پپتیدهای خاص میتوانند عمق چین و چروکها را به طور قابل توجهی کاهش دهند.
این ترکیبات برای انواع پوست، به ویژه پوستهای دارای علائم پیری و آسیبدیده، مناسب هستند. پپتیدها معمولاً در غلظتهای متفاوت (از ۱٪ تا ۱۰٪ بسته به نوع پپتید) در سرمها و کرمهای جوانساز استفاده میشوند و به دلیل سازگاری بالا، به ندرت باعث ایجاد حساسیت میشوند.
پپتیدها را میتوانید با خیال راحت دو بار در روز، صبح و شب استفاده کنید. این ترکیبات برخلاف برخی اکتیوهای قوی، باعث حساسیت پوست به نور خورشید نمیشوند و برای استفاده در تمام فصول سال مناسب هستند.
برای بهترین نتیجه، محصولات حاوی پپتید (معمولاً سرمها) را روی پوست تمیز و کمی مرطوب بمالید. اگر از سرمهای آبکی استفاده میکنید، ۳ تا ۵ قطره برای کل صورت و گردن کافی است. به آرامی با حرکات ضربهای محصول را جذب پوست کنید و سپس از مرطوبکننده برای قفل کردن رطوبت و پپتیدها در پوست استفاده نمایید.
بسیاری از پپتیدها خاصیت «آبدوست» دارند و به تنهایی نمیتوانند به خوبی از سد چربی پوست عبور کنند؛ بنابراین فرمولاسیون محصول بسیار مهم است. ترکیب پپتیدها با نیاسینامید یا هیالورونیک اسید کاملاً ایمن است و میتواند اثرات ضد پیری و آبرسانی را تقویت کند. نتایج اولیه معمولاً پس از ۴ تا ۸ هفته استفاده مداوم آشکار میشود.
پپتیدهای سیگنال مثل Palmitoyl Pentapeptide‑4 و تتراپپتید‑۶۸ با تقلید از تکههای کلاژن تجزیهشده، فیبروبلاستها را به تولید کلاژن و سایر اجزای ماتریکس خارجسلولی تحریک میکنند. در یک کارآزمایی دوسوکور، استفاده از کرم حاوی ۰٫۰۰۵٪ Palmitoyl Pentapeptide‑4 دور چشم به مدت ۲۸ روز، حدود ۱۸٪ کاهش در عمق چین، ۳۷٪ کاهش در ضخامت چین و ۲۱٪ افزایش در سفتی پوست نسبت به پلِسبو نشان داد. مطالعه دیگری روی فرمولاسیون حاوی Tetrapeptide‑68 (۱۰۰ ppm) طی ۱۲ هفته، کاهش معنیدار در عمق و تعداد چروکهای پریاوربیتال و بهبود شاخصهای الاستیسیته را گزارش کرده است. معمولاً بهبود قابل مشاهده خطوط ریز در ۴ تا ۸ هفته و تغییرات عمیقتر در ۸ تا ۱۲ هفته استفاده مداوم دیده میشود.
ترکیب چند پپتید (پپتاید) با هم میتواند بهصورت همافزا بیان ژنها و پروتئینهای کلاژن نوع I، III، IV و XVII و همچنین آنزیم لیزیلاکسیداز (مسئول اتصال متقاطع الیاف کلاژن) را در فیبروبلاستها افزایش دهد و شبکه کلاژنی را منظمتر کند. در یک مطالعه بالینی ۵۶ روزه روی کرم حاوی هفت پپتید فعال بههمراه سیلیبین، الاستیسیته پوست حدود ۱۲٫۵٪، سفتی ۲۰٫۷٪ و دانسیته درم تا ۷۸٪ افزایش یافت و همزمان مساحت و حجم چروکها بهطور معنیداری کاهش پیدا کرد. این تغییرات ساختاری معمولاً بعد از حدود ۴ هفته شروع و در هفتههای ۸ تا ۱۲ واضحتر میشوند.
پپتیدهای شبهنورومدولاتور مانند Acetyl Hexapeptide‑8 با تداخل در کمپلکس پروتئینی دخیل در آزادسازی استیلکولین، شدت انقباض عضلات سطحی صورت را کاهش میدهند و به این ترتیب از عمیقتر شدن خطوط اخم و پنجهکلاغی جلوگیری میکنند. در یک کارآزمایی تصادفی دوسوکور، استفاده موضعی از یک درمان حاوی ترکیب پپتیدهای نورومدولاتور و ترمیمی دو بار در روز به مدت ۱۲ هفته، کاهش معنیدار در شدت خطوط بیانی و بهبود کلی سلامت پوست نسبت به پلِسبو نشان داد. مرورها و دادههای بالینی موجود برای Acetyl Hexapeptide‑8 نشان میدهند که فرمولهای حاوی غلظتهای تا حدود ۱۰٪ میتوانند در حدود ۳۰ تا ۴۹٪ عمق چروک را در ۴ تا ۸ هفته کم کنند، هرچند این اعداد وابسته به فرمول و طراحی مطالعه هستند.
برخی پپتیدها با تحریک سنتز عناصر ماتریکس خارجسلولی و تنظیم پاسخ التهابی، سرعت بازسازی سد پوستی را بعد از آسیبهایی مثل لیزر فرکشنال افزایش میدهند. در یک کارآزمایی تصادفیِ «نیمصورت» پس از لیزر فرکشنال غیرابلیتیو، فرمول حاوی یک پپتید سنتتیک (MCP) در مقایسه با پماد ترمیمکننده استاندارد، بهبود مشابه در سرعت ترمیم بالینی و همزمان بهبود بیشتر در شاخصهای سفتی، بافت و دانسیته درم طی ۲۸ روز نشان داد. در مطالعهای دیگر، کرم حاوی پپتید OS‑01 (Peptide‑14) طی ۱۲ هفته عملکرد سد پوستی را بهبود و برخی نشانگرهای التهابی سیستمیک را کاهش داد که حاکی از اثر ترمیمی فراتر از سطح پوست است.
پپتیدهای (پپتایدهای) ضدالتهابی مانند Acetyl Dipeptide‑31 Amide میتوانند آزادسازی سیتوکینهای التهابی نظیر IL‑4، IL‑6، IL‑8، IL‑17 و TNF‑α را در مدلهای پوستی کاهش دهند و همزمان تولید پروکلاژن، الاستین، دکورین، فیبرونکتین و اسید هیالورونیک را افزایش دهند. در مطالعهای که از این پپتید در یک محصول ضدپیری استفاده شد، بهبود قابل توجه در شلی، افتادگی، خطوط ظریف و یکنواختی رنگ پوست در طی ۱۶ هفته گزارش شد و تحملپذیری محصول نیز خوب بود. سنوتراپیک پپتید OS‑01 هم در مدلهای آزمایشگاهی، بار سلولهای پیر و نشانگرهای التهابی مرتبط با پیری پوست را کاهش داده است که میتواند به کند شدن روند «اینفلامایجینگ» کمک کند.
سنوتراپیک پپتیدها مانند Peptide‑14 (OS‑01) با هدف قرار دادن مسیرهای مولکولی مرتبط با پیر شدن سلولی، تعداد سلولهای پیر در مدلهای پوست انسان را کاهش داده و بیان ژنهای مرتبط با ترمیم و جوانسازی را بهبود میدهند. در یک کارآزمایی بالینی ۱۲ هفتهای روی فرمول موضعی حاوی OS‑01، بهبود در سد پوستی، بافت، رطوبت و شاخصهای ظاهری پیری گزارش شد و همزمان برخی نشانگرهای التهابی سیستمیک در گروه مداخله کاهش پیدا کرد. مرور اخیر در مورد پپتیدها نیز این دسته را به عنوان کاندیدای نوظهور برای پیشگیری و درمان پیری پوست با مکانیسمهای چندگانه (تحریک ECM، اثرات ضدالتهابی و سنوتراپیک) معرفی میکند.
پپتیدهای کلاژن خوراکی با وزن مولکولی پایین پس از جذب، میتوانند سنتز کلاژن و گلیکوزآمینوگلیکانها را در پوست از داخل بدن تحریک کنند و به این ترتیب بر رطوبت، الاستیسیته و ساختار درم اثر بگذارند. در یک کارآزمایی تصادفی دوسوکور، مصرف روزانه ۱۰۰۰ میلیگرم کلاژن پپتید کموزن به مدت ۱۲ هفته باعث بهبود معنیدار در رطوبت، الاستیسیته و کاهش چینوچروک صورت نسبت به پلِسبو شد. مطالعه دیگری روی نوشیدنی حاوی کلاژن پپتید نشان داد که پس از ۸ هفته، رطوبت پوست تا حدود ۲۸٪ افزایش یافت و ۹۱٪ شرکتکنندگان افزایش رطوبت داشتند، در حالی که در گروه پلِسبو فقط ۲ نفر چنین افزایشی را تجربه کردند؛ همچنین این مکمل از افزایش تعداد چروکهای عمیق در طول ۱۲ هفته پیشگیری کرد. چند کارآزمایی اخیر نیز نشان دادهاند که مکملهای حاوی کلاژن پپتید و ریزمغذیها میتوانند در ۸ تا ۱۲ هفته، چروکها را کاهش و الاستیسیته و ظاهر کلی پوست را بهبود دهند بدون گزارش عوارض قابل توجه.
پپتیدها به طور کلی دارای پروفایل ایمنی بسیار بالایی هستند و حتی برای پوستهای حساس نیز مناسب در نظر گرفته میشوند. با این حال، واکنشهای نادر ممکن است رخ دهد.
پپتیدهای مس (Copper Peptides): استفاده بیش از حد یا غلظتهای بسیار بالا از این نوع پپتید ممکن است باعث واکنشهای اکسیداتیو و حساسیت پوستی شود. در موارد نادر، استفاده همزمان با ویتامین C خالص میتواند باعث خنثی شدن اثر هر دو ترکیب یا تغییر رنگ موقت پوست شود.
تحریک اولیه: برخی افراد ممکن است هنگام شروع استفاده از پپتیدهای قوی (مانند Matrixyl 3000 در غلظت بالا) احساس گزگز خفیف تجربه کنند که معمولاً با سازگاری پوست از بین میرود. اگر قرمزی یا خارش مداوم داشتید، مصرف را قطع کنید.
پپتیدها (یا همان پپتایدها) زنجیرههای کوتاهی از آمینو اسیدها هستند که به عنوان “بلوکهای سازنده” پروتئینهای ضروری پوست مانند کلاژن، الاستین و کراتین عمل میکنند. این ترکیبات در واقع قطعات کوچکتری از پروتئینها هستند؛ اگر زنجیرهای کمتر از ۵۰ آمینو اسید داشته باشد، پپتید نامیده میشود و اگر بیشتر باشد، پروتئین است.
در دنیای مراقبت از پوست، پپتیدها (پپتایدها) به عنوان “پیامرسانهای سلولی” شناخته میشوند. آنها وظیفه دارند به سلولهای پوست سیگنال دهند تا عملکردهای خاصی مانند تولید کلاژن بیشتر یا ترمیم سد آسیبدیده را انجام دهند. بدون حضور این پیامرسانها، پوست نمیتواند به درستی خود را ترمیم کند یا علائم پیری را به تأخیر بیندازد.
برخلاف پروتئینهای بزرگ مانند کلاژن که به دلیل اندازه مولکولی زیاد نمیتوانند از سطح پوست عبور کنند، پپتیدها (پپتایدها) به دلیل ساختار کوچکتر خود (معمولاً وزن مولکولی کمتر از ۵۰۰ دالتون) توانایی نفوذ به لایههای عمقیتر پوست (درم) را دارند. این ویژگی آنها را به یکی از موثرترین ترکیبات در محصولات ضد پیری تبدیل کرده است.
پپتیدها برای انواع پوست مناسب هستند و به دلیل سازگاری زیستی بالا، حتی برای پوستهای حساس نیز گزینهای عالی محسوب میشوند. آنها معمولاً در غلظتهای مختلف (از ppm تا ۱۰ درصد) در سرمها و کرمها یافت میشوند.
مکانیسم عملکرد پپتایدها بسیار هوشمندانه و متنوع است. آنها بسته به ساختار آمینو اسیدی خود، نقشهای متفاوتی را در پوست ایفا میکنند که مهمترین آنها عبارتند از:
۱. پپتایدهای سیگنال (Signal Peptides): رایجترین نوع پپتایدها هستند (مانند Palmitoyl Pentapeptide-4). این پپتایدها با تقلید از قطعات کلاژن تخریب شده، به فیبروبلاستها (کارخانههای کلاژنسازی پوست) سیگنال میدهند که پوست آسیب دیده است و نیاز به تولید کلاژن جدید دارد. مطالعات نشان دادهاند که این مکانیسم میتواند تولید کلاژن نوع I و IV را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
۲. پپتایدهای مهارکننده انتقالدهنده عصبی (Neurotransmitter Inhibitor Peptides): این دسته (مانند Acetyl Hexapeptide-8 یا آرگیرلین) عملکردی مشابه بوتاکس دارند اما با شدت کمتر. آنها با تداخل در مسیر آزادسازی استیلکولین، انقباضات عضلات سطحی پوست را کاهش میدهند. تحقیقات بالینی تایید کردهاند که استفاده مداوم از این پپتایدها میتواند عمق چین و چروکهای دینامیک (خطوط بیان) را تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
۳. پپتایدهای حامل (Carrier Peptides): این پپتایدها (مانند Copper Tripeptide-1) وظیفه انتقال عناصر کمیاب مانند مس و منگنز را به لایههای عمقی پوست بر عهده دارند. مس یک کوفاکتور ضروری برای آنزیمهای سازنده کلاژن است و حضور آن برای ترمیم زخم و بازسازی بافت حیاتی است.
۴. پپتایدهای مهارکننده آنزیم (Enzyme Inhibitor Peptides): این گروه با مهار آنزیمهای مخرب مانند کلاژناز (MMP)، از تجزیه کلاژن موجود در پوست جلوگیری میکنند و روند پیری را کند میسازند.
استفاده از محصولات حاوی پپتاید میتواند تغییرات چشمگیری در ظاهر و سلامت پوست ایجاد کند. این فواید فراتر از یک اثر سطحی زودگذر هستند.
کاهش چین و چروک و خطوط ریز: با تحریک تولید کلاژن جدید، پپتیدها (پپتایدها) به پر شدن خطوط از داخل کمک میکنند. یک مطالعه بالینی نشان داد که پپتیدهای سیگنال میتوانند پس از ۱۲ هفته استفاده، عمق و حجم چروکها را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. این اثر برای افرادی که نگران پیری پوست هستند، بسیار ارزشمند است.
افزایش سفتی و خاصیت ارتجاعی: پپتیدها (پپتایدها) علاوه بر کلاژن، تولید الاستین را نیز تحریک میکنند. نتیجه این امر، پوستی سفتتر و با قوام بیشتر است. اگر احساس میکنید پوستتان دچار شلی یا افتادگی شده است، ترکیب پپتیدها با رتینول میتواند نتایج خیرهکنندهای داشته باشد.
ترمیم سد محافظتی پوست: برخی پپتایدها با تقویت اتصالات بین سلولی و افزایش تولید پروتئینهای ساختاری، سد دفاعی پوست را ترمیم میکنند. این ویژگی باعث میشود پوست در برابر عوامل محیطی مقاومتر شده و رطوبت خود را بهتر حفظ کند.
کاهش التهاب و قرمزی: پپتایدهای حامل مس دارای خواص ضد التهابی قوی هستند و میتوانند به آرامش پوستهای تحریک شده و تسریع روند بهبودی کمک کنند. این ویژگی برای پوستهای حساس یا مستعد آکنه بسیار مفید است.
پپتیدها (پپتایدها) در طیف وسیعی از محصولات مراقبتی یافت میشوند، اما فرمولاسیون و غلظت آنها برای اثربخشی بسیار مهم است.
مؤثرترین فرم، سرم است. سرمها به دلیل بافت سبک و ریزمولکولی، امکان نفوذ بهتر پپتیدها را فراهم میکنند. معمولاً در سرمهای باکیفیت، ترکیبی از چند نوع پپتید (کوکتل پپتیدی) استفاده میشود تا همزمان چندین مسیر جوانسازی فعال شود.
کرمهای دور چشم نیز یکی از محبوبترین محصولات حاوی پپتاید هستند. از آنجا که پوست دور چشم نازک است و زودتر دچار چروک میشود، پپتیدهای “شبه بوتاکس” در این محصولات برای کاهش خطوط پنجه کلاغی بسیار پرکاربرد هستند.
مرطوبکنندههای حاوی پپتید نیز برای حفظ نتایج و تقویت سد پوست عالی هستند. اگرچه نفوذ آنها ممکن است کمتر از سرم باشد، اما برای استفاده روزانه و نگهداری پوست (Maintenance) گزینهای ایده آل محسوب میشوند.
برای بهرهبرداری حداکثری از پپتیدها، رعایت اصول لایهبندی ضروری است. خوشبختانه، پپتیدها (پپتایدها) ترکیبات بیآزاری هستند و با اکثر اکتیوها سازگاری دارند.
بهترین زمان استفاده، صبح و شب روی پوست تمیز است. پس از شستشو و تونر، سرم پپتید خود را استفاده کنید. از آنجا که پپتیدها مولکولهای گرانقیمت و ارزشمندی هستند، باید جزو اولین لایهها روی پوست قرار گیرند.
در مورد ترکیب با سایر مواد: پپتیدها به خوبی با هیالورونیک اسید و نیاسینامید کار میکنند. ترکیب پپتید با نیاسینامید میتواند اثرات روشنکنندگی و ضد پیری را تقویت کند.
نکته مهم در مورد اسیدها و ویتامین C: محیطهای بسیار اسیدی (pH پایین) ممکن است باعث ناپایداری یا کاهش اثر برخی پپتیدها شوند. بنابراین، اگر از سرم ویتامین C خالص (L-Ascorbic Acid) یا لایهبردارهای AHA استفاده میکنید، بهتر است آنها را در زمانهای جداگانه استفاده کنید (مثلاً ویتامین C صبح و پپتید شب) یا بین آنها حداقل ۱۵ دقیقه فاصله دهید.
ایمنی و اثربخشی پپتیدها در دهههای اخیر موضوع صدها مقاله علمی بوده است. برخلاف بسیاری از ترکیبات ترند شده که پشتوانه علمی ضعیفی دارند، پپتیدها (به ویژه Matrixyl و Argireline) دارای دادههای بالینی قوی هستند.
یک متا-آنالیز جامع نشان داد که پپتیدهای موضعی عوارض جانبی بسیار نادری دارند و بر خلاف رتینوئیدها که میتوانند باعث تحریک و پوستهریزی شوند، پپتیدها (پپتایدها) به خوبی توسط پوست تحمل میشوند. این ویژگی آنها را به جایگزینی عالی برای افرادی تبدیل میکند که تحمل رتینول را ندارند.
کمیتههای ایمنی مواد آرایشی (مانند CIR) استفاده از پپتیدها را در محصولات آرایشی کاملاً ایمن اعلام کردهاند. همچنین، این ترکیبات در دوران بارداری و شیردهی نیز ایمن محسوب میشوند (اگرچه همیشه مشورت با پزشک توصیه میشود) که مزیت بزرگی نسبت به سایر ترکیبات ضد چروک است.
در اغلب موارد بله؛ بسیاری از پپتیدهای آرایشی به دلیل شباهت ساختاری به پروتئینهای طبیعی پوست و وزن مولکولی نسبتاً پایین، تحملپذیری بسیار خوبی حتی روی پوستهای حساس دارند.
مرورهای علمی روی پپتیدهای ضد پیری نشان میدهند که پروفایل ایمنی این ترکیبات در مطالعات بالینی بسیار مطلوب است و عوارض عمدهای گزارش نشده است.
با این حال، اگر پوست فوقالعاده واکنشی دارید، بهتر است با محصولات سادهتر و غلظتهای پایینتر شروع کنید و ابتدا روی بخش کوچکی از صورت تست پچ انجام دهید.
پپتیدها ترکیبات «سریعالاثر» نیستند و برای بازسازی کلاژن و بهبود ساختار پوست به زمان نیاز دارند. در اغلب مطالعات بالینی، ارزیابی نتایج در بازه ۸ تا ۱۲ هفته انجام شده است.
مطالعات روی کمپلکسهای پپتیدی ضد چروک نشان دادهاند که کاهش عمق و تعداد چروکها معمولاً بعد از حداقل ۸ هفته استفاده مداوم معنیدار میشود.
برای اثراتی مانند افزایش رطوبت و نرمی پوست، برخی افراد در ۲ تا ۴ هفته اول نیز تغییرات ظریف را احساس میکنند، اما برای سفتی و کاهش چینوچروک، نگاه ۳ ماهه واقعبینانهتر است.
بله، اکثر پپتیدها میتوانند در کنار رتینول و لایهبردارهای ملایم استفاده شوند و حتی به کاهش تحریک ناشی از آنها کمک کنند، چون به تقویت سد پوستی و ترمیم بافت کمک میکنند.
راهنماهای تخصصی برندهای علممحور نشان میدهد که استفاده همزمان پپتیدها و رتینوئیدها میتواند اثر همافزا در جوانسازی پوست ایجاد کند، به شرطی که از آنها در لایههای جدا و روی پوست تحملپذیر استفاده شود.
در مورد اسیدهای قوی (مثل AHA با pH خیلی پایین)، بهتر است بین آنها و سرم پپتید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه فاصله بگذارید تا نگرانی درباره ناپایداری احتمالی پپتیدها کاهش یابد.
به طور کلی، پپتیدهای موضعی در گروه ترکیبات کمخطر برای دوران بارداری و شیردهی قرار میگیرند، زیرا جذب سیستمیک آنها از روی پوست بسیار محدود است و ساختاری شبیه پروتئینهای طبیعی بدن دارند.
مرورهای جدید روی پپتیدهای ضد پیری اشاره میکنند که این دسته از ترکیبات از نظر سمیت سیستمیک در دوزهای آرایشی ایمن در نظر گرفته میشوند، هرچند مطالعات اختصاصی بارداری محدود است.
با این وجود، در دوران بارداری هر محصول جدیدی را با احتیاط و بعد از مشورت با پزشک یا متخصص زنان وارد روتین خود کنید و بیشتر روی فرمولهای ساده و بدون عطر تمرکز داشته باشید.
برای بسیاری از پپتیدهای آرایشی، اثربخشی در محدوده غلظتی ۲ تا ۵٪ برای کمپلکس یا محلول حاوی پپتید گزارش شده است؛ اگرچه غلظت دقیق به نوع پپتید و طراحی فرمول بستگی دارد.
در یک مرور اخیر، حداقل غلظت مؤثر برای برخی پپتیدهای نورومدولاتور حدود ۲٪ و برای کمپلکسهای ماتریکسساز در حدود ۳ تا ۸٪ ذکر شده است، در حالی که پپتیدهای مس میتوانند در غلظتهای بسیار پایینتر هم فعال باشند.
چون اغلب برندها غلظت دقیق هر پپتید را ذکر نمیکنند، تکیه بر شواهد بالینی برند و سابقه آن منطقیتر از تمرکز صرف بر عدد روی برچسب است.
خیر، به طور معمول پپتیدها باعث پرژینگ نمیشوند، چون برخلاف رتینوئیدها و اسیدها چرخه نوسازی سلول را به شکل قابل توجهی تسریع نمیکنند.
منابع پزشکی توضیح میدهند که پرژینگ بیشتر با ترکیبات افزایشدهنده گردش سلولی مثل رتینوئیدها و لایهبردارهای شیمیایی مرتبط است و آنتیاکسیدانها و پپتیدها به تنهایی نباید چنین واکنشی ایجاد کنند.
اگر بعد از شروع یک سرم پپتیدی جوشهای مداوم و طولانیمدت تجربه میکنید، احتمالاً بافت، روغنهای همراه یا ترکیبات دیگر فرمول با پوست شما سازگار نیست، نه خود پپتید.
هر دو میتوانند برای پیری پوست مفید باشند اما مکانیسم و عوارض متفاوتی دارند. رتینول سرعت نوسازی سلول و سنتز کلاژن را بالا میبرد اما میتواند تحریک، خشکی و حساسیت ایجاد کند.
دادههای آزمایشگاهی نشان میدهند برخی پپتیدهای جدید میتوانند اثرات مشابهی بر بیومارکرهای جوانی پوست نسبت به رتینول داشته باشند اما بدون قرمزی و پوستهریزی، هرچند حجم مطالعات رتینول هنوز بیشتر است.
اگر پوست حساس دارید یا قبلاً با رتینول مشکل داشتهاید، شروع با پپتید یا ترکیب رتینول ملایم بههمراه سرم پپتیدی میتواند انتخاب متعادلتری باشد.
برای اغلب پپتیدها (بهویژه انواع سیگنال و ماتریکسساز) استفاده در کنار ویتامین C مشکلی ایجاد نمیکند و حتی در برخی فرمولهای ضد پیری، ترکیب ویتامین C، پپتید و هیالورونیک اسید در یک محصول آزمایش شده است.
در یک مطالعه سه کارآزمایی بالینی، فرمول حاوی ۱۰٪ ویتامین C طبیعی، بایوپپتیدهای گیاهی و هیالورونیک اسید، بهبود قابل توجهی در چروکها، سفتی و درخشندگی پوست نشان داد بدون این که مشکلات ایمنی خاصی گزارش شود.
تنها استثنا، پپتیدهای مس هستند که برخی متخصصان ترجیح میدهند آنها را جدا از ویتامین C خالص استفاده کنند تا خطر اکسیداسیون و کاهش کارایی کاهش یابد؛ در این حالت میتوانید مثلاً ویتامین C را صبح و پپتید مس را شب استفاده کنید.
قاعده کلی این است که سرم پپتید را بعد از پاکسازی و تونر/اسانسهای خیلی آبکی و قبل از مرطوبکننده و روغنها استفاده کنید تا بیشترین نفوذ را داشته باشد.
راهنماهای برندهای تخصصی پیشنهاد میکنند پپتیدها هم صبح و هم شب قابل استفاده هستند و بهتر است در لایههای میانی روتین (بعد از سرمهای آنتیاکسیدان سبک و قبل از کرمهای سنگینتر) قرار بگیرند.
اگر از چند سرم استفاده میکنید، معمولاً از رقیقترین بافت به غلیظترین بافت بروید و پپتید را در جایی قرار دهید که هم راحت جذب شود و هم توسط مرطوبکننده بعدی «قفل» شود.
بسیاری از اثرات پپتیدها مانند افزایش رطوبت، نرمی و درخشندگی تا زمانی پایدار میمانند که استفاده منظم ادامه یابد، زیرا این فواید به تعادل مداوم سد پوستی و سطح رطوبت وابسته است.
مرورها نشان میدهند که پپتیدها با تحریک کلاژن جدید و تغییر بیان ژنها میتوانند اثرات عمیقتری نیز ایجاد کنند، اما روند طبیعی پیری ادامه دارد و در صورت قطع طولانیمدت، بهتدریج بخشی از این نتایج کمرنگ میشود.
بنابراین، نگاه به پپتیدها باید شبیه «مراقبت مداوم» باشد نه درمان یکباره؛ حفظ یک روتین پایدار با پپتیدها به نگهداری نتایج کمک میکند.
